Sarı Nokta – Macular Degeneration

Sarı Nokta Hastalığı Nedir?
Sarı nokta hastalığı, merkezi veya detaylı görmeyi etkileyen birçok farklı göz hastalığını kapsar. Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı, bu rahatsızlıkların en yaygın olanıdır ve genellikle 60 yaş üstü bireyleri etkiler. Sarı nokta hastalığının birçok türü olmakla birlikte, yaşa bağlı sarı nokta hastalığı (AMD veya ARMD) en yaygın türdür. Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı iki formda görülür: “ıslak” yaşa bağlı sarı nokta hastalığı ve “kuru” yaşa bağlı sarı nokta hastalığı. “Islak” yaşa bağlı sarı nokta hastalığı daha az yaygın olmasına rağmen, merkezi görme kaybına daha hızlı ve şiddetli bir şekilde ilerleyebilir. “Kuru” yaşa bağlı sarı nokta hastalığı ise daha yaygın olup, görme kaybı daha yavaş ilerler.

Islak Yaşa Bağlı Sarı Nokta Hastalığı Nedir?
Islak yaşa bağlı sarı nokta hastalığı, anormal kan damarlarının retinanın altına büyümeye başlamasıyla ortaya çıkar. Bu yeni kan damarları (çoroidal neovaskülarizasyon veya CNV olarak bilinir) çok hassas olup sıklıkla kan ve sıvı sızdırır. Kan ve sıvı, makulayı gözün arka tarafındaki normal yerinden kaldırarak retinanın işlevini bozar ve merkezi görmenin bulanıklaşmasına neden olur. Bu koşullarda, görme kaybı hızlı ve şiddetli olabilir. Ancak bazı hastalar, CNV’nin başlamasına rağmen görsel değişiklikleri fark etmeyebilir. Bu nedenle, CNV riski taşıyan hastalar için düzenli göz muayeneleri çok önemlidir. Bir gözde CNV geliştiğinde, diğer göz de aynı değişiklik için nispeten yüksek risk altındadır.

Kuru Yaşa Bağlı Sarı Nokta Hastalığı Nedir?
Kuru AMD’de, makulada ışığa duyarlı hücreler yavaşça bozulur. Makulanın işlevselliği azaldıkça, merkezi görme azalır. Kuru AMD genellikle önce tek gözde başlar. Daha sonra diğer göz de etkilenebilir. Kuru AMD’nin nedeni bilinmemektedir. Kuru form, ıslak formdan çok daha yaygındır. Kuru AMD, ıslak AMD’ye dönüşmeden ilerleyebilir ve görme kaybına neden olabilir. Ayrıca, kuru AMD yeni kan damarlarının büyümesiyle ıslak forma hızlıca dönüşebilir.

Sarı Nokta Hastalığına Neden Olan Faktörler Nelerdir?
ARMD’nin kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak yaşa bağlı sarı nokta hastalığının gelişimi için bazı risk faktörleri bilinmektedir.

Sarı Nokta Hastalığının Risk Faktörleri Nelerdir?
En büyük risk faktörü yaştır. AMD orta yaşlarda ortaya çıkabilse de, 60 yaş üstündeki bireylerin diğer yaş gruplarına göre daha yüksek risk taşıdığı gösterilmiştir.

Sarı Nokta Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Ne kuru ne de ıslak AMD göz ağrısına neden olur. Kuru AMD’deki en yaygın erken belirti bulanık görmedir. Kuru sarı nokta hastalığının belirtileri genellikle yavaş gelişir ve tam körlüğü içermez. Ancak belirtiler, okuma, sürüş ve yüz tanıma gibi aktiviteleri zorlaştırarak yaşam kalitesini etkileyebilir. Diğer belirtiler arasında azalmış gece görme, renklerin yoğunluğunda veya parlaklığında azalma ve genel görmede bulanıklık bulunabilir. Bu belirtiler ıslak AMD formunda da görülebilir. Islak sarı nokta hastalığındaki en yaygın belirti, düz çizgilerin eğik veya dalgalı görünmesidir.

Sarı Nokta Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Sarı nokta hastalığı olup olmadığınızı veya bu durumu geliştirme riskinizi belirlemenin en iyi yolu kapsamlı bir göz muayenesidir. Muayene, görme keskinliğinizi test ederek başlar. Görme keskinliği için çeşitli testler bulunmaktadır. En tanıdık olanı, beyaz bir tabloda siyah harfler içeren testtir. Sonrasında, gözleriniz Amsler ızgarasıyla test edilebilir. Bu test, doktorunuzun bozulmuş veya azalmış görme alanlarını belirlemesine yardımcı olur ve sarı nokta hastalığının yaygın belirtileridir. Sarı nokta hastalığı varsa, doktorunuz Amsler ızgarasını kullanarak görmenizin değişip değişmediğini belirleyecektir. Bu görme testlerinden sonra, gözlerinizin ön kısmı sağlıklı olup olmadığını kontrol etmek için muayene edilecektir. Doktorunuz göz içi basıncı ölçmeden önce gözlerinize anestezik damlalar koyabilir. Ayrıca göz bebeklerinizin genişlemesi için damlalar uygulanır. Bu, doktorunuzun retina üzerinde genişletilmiş göz bebeği aracılığıyla inceleme yapmasını sağlar. Genişletici damlalar uygulandıktan ve etkisini gösterdikten sonra, göz doktorunuz bir yarık lambası kullanarak gözleri inceleyecektir. Yarık lambası, doktorun gözün farklı bölgelerini büyütülmüş şekilde incelemesine olanak tanıyan özel bir mikroskoptur. El tipi lensler veya özel kontakt lenslerle kullanıldığında, yarık lambası retinayı yüksek büyütme ile görmenizi sağlar.

Islak Sarı Nokta Hastalığı İçin Tedavi Nedir?
Islak AMD, lazer cerrahisi, fotodinamik terapi ve göz içine enjeksiyonlar ile tedavi edilebilir. Bu tedavilerden hiçbiri ıslak AMD için kalıcı bir çözüm değildir. Hastalık ve görme kaybı tedaviye rağmen devam edebilir.

Kuru Sarı Nokta Hastalığı İçin Tedavi Nedir?
Kuru sarı nokta hastalığını tersine çevirebilecek bir tedavi mevcut değildir. Ancak, kuru sarı nokta hastalığı genellikle daha yavaş bir hızda gelişir ve bu durumu yaşayan çoğu hasta nispeten normal ve üretken bir yaşam sürdürebilir. Genellikle bir göz diğerinden daha fazla etkilenir.

Sarı Nokta Hastalığı Önlenebilir Mi?
Yaşam tarzınız, AMD geliştirme riskinizi azaltmada rol oynayabilir. Bu, şunları içerir:

• Yeşil, yapraklı sebzeler ve balık açısından zengin sağlıklı bir diyet tüketmek
• Sigara içmemek
• Kan basıncını ve kiloyu normal seviyelerde tutmak
• Düzenli, orta düzeyde egzersiz yapmak